- زندگینامه: سعید کاظمی آشتیانی
به گزارش خبرنگار علمی ایسنا، «پروتئومیکس» علم مطالعه گسترده پروتئوم شامل مطالعه بیان، تغییرات پس از ترجمه و مطالعه برهمکنش پروتئین‌ها با سایر مولکول‌ها است.
آنالیز جامع پروتئین‌ها با هدف بررسی تنوع ژنتیکی، مطالعه تفاوت‌ها و مطالعه پاسخ به تنش‌ها، موضوع اصلی دانش بین رشته‌یی پروتئومیکس است. پروتئومیکس با بهره گیری از علوم شیمی پروتئین‌ها، بیوانفورماتیک و زیست‌شناسی به شناسایی، کمیت سنجی، مطالعه تغییرات پس از ترجمه و برهمکنش‌های پروتئین‌ها می‌پردازد.
هدف پروتئومیکس، شناسایی پروتئین‌های جدید بر اساس نقش، وظیفه و مطالعه نحوه بیان آنها در سیستم‌های تنظیمی است.
از آنجا که بسیاری خصوصیات فیزیولوژی موجودات زنده به پروتئین‌ها بستگی دارد؛ مطالعه و شناخت پروتئین‌ها می‌تواند تاثیر فراوانی در تشخیص و درمان بیماری‌های گوناگون مانند سرطان داشته باشد.
در این راستا، سازمان جهانی پروتئومیکس با سازماندهی دانشمندان این حوزه در کشورهای مختلف، پروژه جهانی 10 ساله پروتئومیکس انسانی را در دست اجرا دارد.
محققان پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی که در بین معدود کشورهای پیشرفته فعال در حوزه پروتئومیکس در این پروژه جهانی مشارکت دارند با توجه به فعالیت پژوهشگاه در حوزه باروری و ناباروری، مسوولیت بررسی پروتئوم کروموزوم Y را که مرتبط با جنسیت است برعهده گرفته اند و طی چند ماهی که از آغاز تحقیقاتشان می‌گذرد موفق به بررسی و تولید آنتی بادی برای بخشی از پروتئین‌های حاصل از این کروموزوم شده اند و در تلاشند نقش این پروتئین‌ها در بروز بیماری‌ها را بررسی کنند.
دکتر قاسم حسینی سالکده که هدایت این تحقیقات را در ایران برعهده دارد در حاشیه نخستین سمپوزیوم پروژه پروتئوم کروموزوم Y انسانی به خبرنگاران گفت: بررسی پروتئوم کروموزوم Y بخشی از پروژه ای جهانی است که از اول ژانویه 2013 با مشارکت محققان بیش از 20 کشور از اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه آغاز شده است. با توجه به نقش اساسی پروتئین‌ها در سلامت انسان و تاثیری که در بروز بیماری ها و روند تشخیص و درمان آنها دارند، بررسی پروتئوم انسانی در دستور کار دانشمندان جهان قرار گرفته است.
مجری پروژه پروتئوم کروموزوم Y انسانی خاطرنشان کرد: با توجه به این که بررسی بیش از یک میلیون نوع پروتئین موجود در سلول‌ها که حاصل بیش از 20 هزار ژن مختلف هستند از عهده محققان یک یا چند کشور بر نمی آید، مطالعات پروتئومیکس انسانی در قالب پروژه ای جهانی در حال اجراست که به دلیل شیوع ناباروری در کشور، پژوهشگاه رویان در این پروژه، مطالعه بر روی کروموزوم Y را عهده دار شده است.
حسینی سالکده در خصوص روند اجرای پروژه جهانی پروتئومیکس انسانی گفت: اطلاعات ما در خصوص ژن‌ها و نقش آنها در تولید پروتئین‌های مختلف بسیار کم است، لذا در این پروژه در گام نخست تک‌تک پروتئین های بدن و ژن‌های موثر در تولید آنها، شناسایی شده و در گام بعدی با تولید آنتی بادی‌های مربوطه، بیان پروتئین‌ها در بافت‌های مختلف بررسی می‌شود. این تحقیقات نهایتا به کشف ارتباط پروتئین‌ها با بروز بیماری های مختلف و در نتیجه شناسایی نحوه درمان و تولید داروهای موثر علیه این بیماری‌ها منجر خواهد شد.
وی در پایان با بیان این که محققان ایرانی ضمن مطالعه بر روی کروموزوم Y که تک کروموزومی از 23 جفت کروموزوم انسان است با دانشمندان فعال در سایر بخش‌های پروژه جهانی پروتئومیکس انسانی نیز ارتباط نزدیکی دارند، اظهار داشت: برخی ژن‌های کروموزوم Y بر روی سایر کروموزوم‌ها مثل کروموزوم جنسی X هم وجود دارند لذا در تحقیقات خود ارتباط نزدیک و مبادله اطلاعات گسترده ای خصوصا با دانشمندان ژاپنی فعال در زمینه پروتئوم کروموزوم X داریم و در این راستا مسوول تحقیقات مربوط به کروموزوم X هم در سمپوزیوم حضور دارد.
